İdrar Kaçırmanın Nedenleri (Etiyoloji): İdrar kaçırmanın anatomik semptomlarının birçok farklı nedeni vardır. Hamilelik ve doğum en yaygın risk faktörleridir. Diğer etiyolojik faktörler arasında pudendal nöropati, pelvik travma ve iskemi bulunur. Hamilelik ve doğum sonrası idrar kaçırma, yaşlı hastalarda idrar kaçırma için bir risk faktörüdür.
Irk, hastanın kronik hastalığı ve çocuğun kilosu gebelikte sık görülen idrar kaçırma için risk faktörleridir. Değiştirilebilir risk faktörleri de vardır.
Önemli sayıda kadın hamilelik sırasında başlayan üriner bozuklukları tanımlamaktadır. Gebelikte üriner bozuklukların prevalansı %35-67’dir. Doğum sonrası idrar kaçırma prevalansı %5 ile %45 (ortalama %31) arasında değişmektedir ve idrar kaçırma şikayeti olan kadınların %65’i bu şikayetin gebelikte veya doğum sonrası dönemde ortaya çıktığını bildirmiştir.

Önleyici tedbirler ve tedavi

a)- Hamilelik öncesi:
1- Sigara: Öksürük karın içi ve mesane basıncını artırarak idrar kaçırmaya neden olabilir. Kadınlar hamilelikten önce sigarayı bırakmalıdır.

2- Yaş: Kadınlar her yıl üretral düz kaslarının %1’ini kaybeder. Bu nedenle anne yaşının artması gebelikte ve doğum sonrasında idrar kaçırma sorununu artırır. İdrar kaçırmayı önlemek için ilk hamileliğin genç yaşta yapılması önerilir.

3- Fazla kilo: Fazla kilonun karın içi ve karın içi basıncın artmasına, pelvik taban gevşekliğine, idrar yollarının hareketliliğine yani motilite artışına ve idrar kaçırmaya (idrar kaçırma) neden olduğuna inanılır. Hamilelik öncesi aşırı kilo ile hamilelik sırasında idrar kaçırma arasında bir ilişki vardır. Bu nedenle kadınların gebelik öncesi fazla kilolarından kurtulmaları ve normal kilolarına dönmeleri önerilir.

b)- Hamilelik sırasında:

1-Kabızlık: Rektumda biriken dışkının mesane duvarındaki detrüsör adı verilen kasları dengesizleştirerek mesanenin boşaltılmasını zorlaştırdığı düşünülmektedir. Defekasyon sırasında uzun süreli ıkınma pudendal siniri etkiler. Bu nedenle, hamile kadınların hamilelik sırasında ve doğumdan sonra kendilerini kabızlıktan korumaları önerilir.

2- Sigara: Kadınların %20-50’si hamileliğin erken döneminde sigara içmektedir. Gebelikte sigara kullanımı ile idrar kaçırma arasında bir ilişki olmadığı için sigaranın bırakılması önerilir.
.
3- Kafein: Gebe olmayan kadınlarda kafein alımını sınırlamanın aşırı aktif mesane üzerinde olumlu etkisi olduğuna dair kanıtlar vardır.

4- Bacak bacak üstüne atmak: Ayakta bağdaş kurarak öksürmenin hamile olmayan kadınlarda idrar akışını azalttığı bulunmuş ancak hamilelerde bu durum geçerli değil.

5- Mesane Eğitimi: Mesane eğitiminin gebe olmayan popülasyonda idrar kaçırma üzerine olumlu etkisi olduğu gösterilmiştir.

6- Egzersiz: Sınırlı veriler, yoğun olmayan fiziksel aktivitenin (haftada 1-2 kez aerobik, esneme egzersizleri, yürüyüş) gebelerde idrara çıkma yeteneğini azaltabileceğini düşündürmektedir.

7- Pelvik Kas Egzersizleri: Alt pelvik kasları çalıştıran kegel egzersizlerinin gebelikte ve doğum sonrasında idrar kaçırmaya olumlu etkisi birçok araştırma ile gösterilmiştir. Bu nedenle, hamile ve doğum sonrası kadınların idrar kaçırmayı önlemek için pelvik taban kaslarını çalıştırmaları önerilir.

8- Kilo alımını sınırlayın: Hamilelikte aşırı kilo alımı idrar kaçırmayı artırmaz. Bu nedenle gebelikte idrar kaçırmayı önlemek için kilo alımının kısıtlanması önerilmemektedir (Derece D).
9- Perine masajı: Perine masajı doğumdan önce perinenin esnekliğini arttırır ve karın yırtılmalarını azaltır. Ancak idrar kaçırma için perine masajı önerilmemektedir.

10- Doğumun ikinci evresinin uzaması: İkinci evrenin uzamış enürezis üzerindeki etkisine ilişkin çok çelişkili veriler vardır, bu nedenle uzamış doğum sırasında normal doğumda ısrar edilmesi önerilmez.

11-Epidural analjezi: Epidural analjezi doğumu uzatır, idrar retansiyonunu, girişimsel doğum eylemini ve C/C’yi artırır. Bununla birlikte, iyi kanıtlarla, doğum sonrası üriner inkontinansı önlemek için epidural analjezinin sınırlandırılması önerilmemektedir.

12-Epizyotomi: Epizyotomi Avrupa’da %30, Amerika’da %33’tür. Epizyotomiyi doğum sonrası inkontinansla sınırlamak önerilmez.

13- Sfinkter yırtığı: Olumsuz ve tutarsız verilerin çoğu, perine yırtıklarının doğum sonrası dönemde idrar çıkışını artırmadığını göstermektedir.

14- Doğum pozisyonu: Doğum pozisyonu ile idrara çıkma arasındaki ilişki hakkında yeterli bilgi yoktur, bu nedenle herhangi bir öneride bulunulamaz.

15- Girişimsel doğum: Çoğu çelişkili ve olumsuz veri, doğum sonrası dönemde idrar kaçırmayı önlemek için müdahalelerin sınırlandırılması gerektiğini düşündürmektedir.

16- Perineye sıcak uygulama: Sadece bir seviye 1 kanıt çalışması, doğum sonrası idrar kaçırma için perineye sıcak uygulama yapılmasını önermektedir. Ancak bu verilerin ileri çalışmalarla desteklenmesi gerekmektedir.
17- C/S: İyi kanıtlara dayanarak, başka riskler taşıdığı için C/S idrar yolu profilaksisi için önerilmez.

18-Vajinal koniler ve elektriksel uyarı: Bu etkiyi gösterecek yeterli kanıt yoktur, dolayısıyla teşvik edilemez.

19-Kilo Kaybı: İyi kanıtlar, kadınların gebelik öncesi kilolarını doğum sonrası haziran ayında verdiklerini önermektedir.

ÖZET: Gebelik ve doğum sonrası idrar kaçırmanın önlenmesi için öneriler;
A- Yaşam tarzı değişiklikleri:
1- Hamilelik öncesi ve hamilelik sırasında sigarayı bırakın

2- Gebelikten önce normal kiloda olmaları gerekir ve doğumdan sonra gebelik öncesi kilolarına inerler.

3- Hamilelikte düşük yoğunluklu fiziksel aktivite önerilir.

4- Hamilelikte ve doğum sonrasında kabızlık önlenmeli

B- Kegel egzersizleri Hamilelikte ve doğum sonrasında pelvik taban egzersizleri önerilir.

C- Doğum: Doğum sırasında perineye ılık olarak uygulayınız.